Wartość odżywcza. Sałata głowiasta zawiera dużo witamin i soli mineralnych, szczególnie żelaza. W zielonych liściach sałaty znajduje się dużo witaminy A (znacznie więcej niż w innych warzywach i owocach), ponadto witaminy B i C.
Wymagania klimatyczne i glebowe. Sałata rośnie najlepiej w temperaturze umiarkowanej, przy dostatecznej wilgotności powietrza i gleby. W początkowym okresie wzrostu znosi niskie temperatury, a nawet przymrozki do—5° C. Susza i upały przyspieszają wybijanie roślin w pędy kwiatowe. Sałata nie znosi zarówno zbyt silnego nasłonecznienia, jak i stanowiska zacienionego, w którym tworzy bardzo luźne główki. Sałata, podobnie jak szpinak, jest rośliną długiego dnia, dlatego uprawia się ją przeważnie na wiosnę jako przedplon lub śródplon albo też w jesieni jako poplon. Istnieją jednak odmiany sałaty w mniejszym stopniu wrażliwe na długość dnia, nadające się do uprawy w lecie. Najodpowiedniejsze dla sałaty są gleby gliniaste, niezbyt ciężkie, żyzne, próchniczne, umiarkowanie wilgotne, o odczynie obojętnym.
Nawożenie. Sałatę można uprawiać w 1 roku po dobrze rozłożonym oborniku lub kompoście w ilości 30—40 kg na 10 m2 jako przedplon przed późnymi kapustnymi, śródplon w ogórkach, pomidorach, selerach, poplon po wczesnych kapustnych, ziemniakach itp. Uprawiając sałatę w 2 roku po oborniku jako przedplon, śródplon, poplon musimy dać uzupełniające nawożenie mineralne, szczególnie azotowe na 10 m2: 20 dkg saletrzaku, 20 dkg superfosfatu i taką samą ilość 40-procentowej soli potasowej oraz pogłównie 10 dkg saletry wapniowej. Zagon przeznaczony pod sałatę można polać gnojówką, ale należy to zrobić jeszcze w zimie.
Uprawa. Sałatę na wczesny zbiór w czerwcu wysiewa się na rozsadniku w końcu marca rzutowo, rzadko, tak aby nie trzeba było pikować roślin, gdyż pikowanie opóźnia ich wzrost. Nasiona sałaty są bardzo drobne, toteż należy je przykryć cienką (0,5—1 cm) warstwą ziemi lub kompostu. Rozsadnik trzeba starannie, ale umiarkowanie podlewać, zwłaszcza w czasie suszy. W razie zbyt gęstego siewu przerywa się rośliny. Po 3—5 tygodniach sadzi się sałatę na zagon w rozstawie 25×25 cm dla odmian późnych o większych główkach lub 20×20 cm dla odmian wczesnych o małych główkach. Sadzić należy rozsadę młodą, nie przerośniętą, ale silną, o 4—5 listkach, nie głębiej niż rosła na rozsadniku. Późne odmiany sałaty, nie wybijające szybko w pędy kwiatowe, uprawiane w lecie jako śródplony lub jako poplony, wysiewa się w maju, czerwcu, do połowy lipca na rozsadniku. Sadzi się je przez czerwiec, lipiec, do końca sierpnia, a zbiera przez całe lato i jesień. Do zabiegów pielęgnacyjnych należy podlewanie, pogłówne zastosowanie saletry (niedopuszczalne jest podlewanie gnojówką), odchwaszczanie połączone ze spulchnianiem gleby.
Zbiór. Wycina się sałatę stopniowo w miarę dorastania główek. Przy uprawie sałaty na działce należy sadzić tylko niewielkie ilości odmian wczesnych i bardzo wczesnych, natomiast odmiany późne, długo nie wybijające w pędy kwiatowe — w większej ilości.
Choroby i szkodniki. Szara pleśń. Na dolnej stronie liścia pojawiają się brunatnoszare plamy. Nasady liści i łodygi gniją, przy czym występuje na nich szary, pylący nalot. Rośliny szybko giną. Należy unikać zbyt gęstego sadzenia, silnego podlewania i przenawożenia azotem.
Biała zgnilizna. Początkowo dolne, a potem coraz wyższe liście roślin więdną, rozkładają się na ziemi i zasychają. Należy usuwać i niszczyć porażone rośliny.
Mączniak rzekomy. W okresie wilgotnej pogody na dolnej stronie liści sałaty występuje biały nalot. Przy silniejszym opanowaniu chorobą powodowaną przez grzyb rośliny gniją. Zapobieganie i zwalczanie jak przy szarej pleśni. Ze szkodników w czasie suchej pogody występują na sałacie mszyce. Walka z nimi jest trudna, gdyż skupiają się na dolnej stronie liści.
Odmiany sałaty głowiastej
WIKTORIA jest odmianą bardzo wczesną, o średnio twardych główkach, żółtawozielonej barwy, niezbyt prędko wybijających w pędy kwiatowe.
KRÓLOWA MAJOWYCH gruntowa. Główki średniej wielkości, średnio twarde, barwy jasnozielonej z żółtym odcieniem. Brzeg liści zabarwiony czerwonawo. Odmiana bardzo wczesna, nadająca się do uprawy wczesnowiosennej i wczesnojesiennej; wysadzona zbyt późno na wiosnę nie tworzy wcale główek, lecz wybija w pędy kwiatowe. W ciągu kilku dni wszystkie główki dochodzą do dojrzałości użytkowej. Po tygodniu od pierwszego zbioru zaczynają wybijać w pędy kwiatowe.
CUD VORBURGU. Główki duże, jasnozielone, o liściach dużych, pofałdowanych, delikatnych. Odmiana późna, długo nie wybija w pędy kwiatowe, może być zbierana stopniowo.
DIPPEGO. Główki duże, średnio twarde, barwy żółtozielonej. Odmiana średnio późna, długo nie wybija w pędy kwiatowe. Nadaje się do uprawy letniej.
BAUCEŃSKA. Tworzy dość duże główki, liście ma sztywne, pofałdowane, jasnozielone. Początkowo przed wiązaniem główki liście są gładkie, słabo pofałdowane, twarde, mocno zielone, przypominające bardziej szpinak niż sałatę. Odmiana późna, nadająca się do uprawy w lecie, długo nie wybija w pędy kwiatowe, odpowiednia do stopniowego sprzętu przez dłuższy czas.
Sałata głowiasta
0 komentarzy